Badanie angio-OCT w chorobach siatkówki

Choroby siatkówki należą do najpoważniejszych chorób oczu. Późno zdiagnozowane lub nieleczone nieuchronnie prowadzą do poważnych ubytków widzenia, a nierzadko również do całkowitej ślepoty. Wiele z tych chorób zaczyna się rozwijać u osób, które przekroczyły 50-ty rok życia. Współczesne społeczeństwo coraz bardziej się starzeje i szybko przybywa ludzi zaawansowanych wiekiem, więc potrzeba dokładnej diagnostyki chorób degeneracyjnych siatkówki będzie miała w nadchodzących latach kluczowe znaczenie. Przede wszystkim chodzi tu o zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem (AMD – z ang. Age-related Macuar Degeneration).  Odpowiedzią na te wyzwanie jest laserowe badanie obrazowe angio-OCT (optyczna koherentna tomografia z opcją oceny naczyń krwionośnych).

Choroby siatkówki

Siatkówka jest najważniejszą i jednocześnie najbardziej skomplikowaną częścią ludzkiego oka. Jest zbudowana z kilku warstw, na których znajdują się fotoreceptory: czopki i pręciki, które umożliwiają widzenie barwne i czarno-białe. Odbierane doznania wzrokowe są następnie nerwem wzrokowym przesyłane do mózgu, który odpowiednio je interpretuje, przekształcając w widziane przez nas obrazy.
Objawy świadczące o niedomaganiach siatkówki bywają bardzo różnorodne. W początkowych stadiach chorób zwykle pojawia się zamglone bądź nieostre widzenie, występują tzw. mroczki, czasem pojawiają się czarne punkty, kropki lub ich całe gromady. W miarę upływu czasu objawy zaczynają się nasilać i może dochodzić np. do błysków świetlnych czy różnego rodzaju zniekształceń obrazu. W centrum widzenia pojawić się może także ciemna plama, co prowadzi już do znacznego upośledzenia wzroku.

Można powiedzieć, że chorób siatkówki jest cała lista, lecz tylko kilka z nich występuje dosyć powszechnie. To przede wszystkim choroby plamki zółtej (zwłaszcza jej zwyrodnienie związane z wiekiem – AMD), retinopatie (najczęściej cukrzycowa i nadciśnieniowa), cukrzycowy obrzęk plamki, niedrożność naczyń żylnych siatkówki (zakrzepy i zatory), zmiany zwyrodnieniowe jej obwodu oraz odwarstwienie siatkówki.

Wystąpienie wielu z tych chorób można opóźnić, a czasem nawet ich uniknąć. Wystarczy odpowiednia profilaktyka oraz nienarażanie oczu na działanie niebezpiecznych czynników. W słoneczne dni warto zadbać o okulary z filtrami (UV i światła niebieskiego), a podczas posiłków pamiętać o dostarczeniu organizmowi luteiny z zeaksantyną oraz antocyjanów poprzez stosowanie diety bogatej w witaminy i świeże warzywa i owoce (największą zawartość luteiny mają szpinak, brokuły i kukurydza). Koniecznie też trzeba rzucić palenie – substancje toksyczne z dymu papierosowego przedostają się do krwioobiegu, uszkadzając nabłonek barwnikowy siatkówki, co prowadzi do obumierania fotoreceptorów, powodują też miażdżycę, czyli stwardnienie i zwężenie małych naczyń krwionośnych doprowadzających krew do oka.

Angio-OCT

Angio-OCT należy do nieinwazyjnych metod diagnostycznych. Jest zarazem najnowszym testem, służącym do obrazowania mikrokrążenia w naczyniach włosowatych i choriokapilarach siatkówki oraz błony naczyniowej. Tradycyjne, stosowane obecnie metody obrazowania, jak angiografia fluoresceinowa czy indocyjaninowa, wymagają wcześniejszego dożylnego podania kontrastu. Z tego względu, ten rodzaj badania stanowi przeciwwskazanie dla niektórych osób i jest badaniem inwazyjnym.. Nie może być ono stosowane u pacjentów z wysokim nadciśnieniem, niewydolnością nerek czy alergią na fluoresceinę. Kontrast nie może być podany także kobietom w ciąży.

Natomiast badanie angio-OCT jest wolne o wymienionych wad, gdyż nie wymaga podania barwnika, jest bezbolesne i całkowicie bezpieczne dla wszystkich pacjentów (także dzieci) oraz nie wymaga żadnego wcześniejszego przygotowania. Jego zaletą jest również to, że trwa zaledwie kilka minut. Idealnie nadaje się zatem nie tylko do diagnostyki chorób siatkówki, ale także do monitorowania ich przebiegu.

Chorobą, którą często mylnie uważa się za chorobę siatkówki, a w rzeczywistości dotyczy nerwu wzrokowego, jest jaskra. W tym przypadku, dzięki możliwości obserwacji mikrokrążenia wokół nerwu wzrokowego, również pacjenci cierpiący na tę dolegliwość powinni z angio-OCT skorzystać.

Czy można przeprowadzić namiastkę tego badania w domowych warunkach i spróbować wykryć potencjalne choroby siatkówki na ich najwcześniejszym etapie? Można. W celu domowej diagnostyki AMD można posłużyć się tzw. testem Amslera. To kwadrat pokryty równoległymi, prostymi liniami. Wszystkie obserwowane linie nie mogą być pofalowane, częściowo niewidoczne czy w jakikolwiek inny sposób zniekształcone. Jeżeli jest inaczej, najprawdopodobniej świadczy to o zmianach zwyrodnieniowych i należy niezwłocznie udać się do okulisty.

Czytaj też: Badanie dna oka.