Badanie dna oka. Co musisz wiedzieć?

Oftalmoskopia jest to badanie okulistyczne, w którym ocenia się wewnętrzną część gałki ocznej, skupiając się na poszczególnych jej elementach. Badanie jest bezbolesne i szybkie w wykonaniu. Pomaga wykryć zmiany oczne, wskazujące na poważne choroby takie jak jaskra, zwyrodnienie plamki żółtej,  zmiany siatkówki pojawiające się w nadciśnieniu tętniczym, cukrzycy bądź miażdżycy. Jest nieodzowne u kobiet w ciąży w celu sprawdzenia, czy siatkówka jest zdrowa i czy nie występują w niej zmiany zwyrodnieniowe, które mogłyby spowodować komplikacja okulistyczne w czasie porodu. Mamy dwa rodzaje badania: oftalmoskopię pośrednią i bezpośrednią.

Oftalmoskopię bezpośrednią dokonuję się za pomocą małego, poręcznego urządzenia zwanego oftalmoskopem ręcznym – narzędzia przypominającego mały, metalowy cylinder z własnym oświetleniem i zestawem wbudowanych obrotowych soczewek. Oftalmoskop oświetla wnętrze gałki ocznej, pozwalając uzyskać ostry obraz badanego oka. Zaletą tego urządzenia jest to, iż lekarz może je zabrać do pacjenta ze sobą, jeśli ten nie może osobiście stawić się na wizytę. Oftalmoskopię pośrednią możemy wykonać za pomocą dwóch metod. Jedna z nich wykorzystuje wziernik Fisona, zbudowany z wielu soczewek oraz źródła światła. Urządzenie okulista zakłada się na głowę, pacjent jest badany w pozycji siedzącej lub częściej leżącej. Ten typ badania najczęściej wykorzystuje się u małych dzieci i niemowląt Druga metoda wykonywana jest za pomocą lampy szczelinowej. Przy tej metodzie osoba, która poddana badaniu opiera głowę na urządzeniu do badania oka (biomikroskop – in. lampa szczelinowa) a okulista ogląda dno oka za pomocą specjalnej dodatkowej soczewki, trzymanej w ręku przed okiem pacjenta.

Jakie schorzenia wykrywa badanie? 

Badanie dna oka wykrywa choroby oczne takie jak: jaskra, choroby siatkówki, niektóre choroby nadciśnieniowe takie jak cukrzyca czy miażdżyca. Może także wykryć zmiany nowotworowe w okolicach gałki ocznej czy nawet mózgu. 

Przebieg badania

Przed rozpoczęciem badania oczy pacjenta zostają zakropione kroplami z atropiną (dzieci) lub tropikamidem (dorośli), co pozwala na rozszerzenie źrenic i zwiększenie widoczności struktur znajdujących się wewnątrz oka. Po około 10 minutach lekarz, za pomocą wziernika ocznego oświetla gałkę oczną – pozwala to na dokonanie oceny stanu siatkówki, naczyń krwionośnych, nerwu wzrokowego czy plamki żółtej.

Badanie dna oka u dziecka

Badanie dna oka u dzieci nie różni się od badania wykonywanego u dorosłych, ale może być bardziej problematyczne. Wprawdzie lekarz podczas tego bezbolesnego badania nie dotyka gałki ocznej, jednak dobrze jest wcześniej przygotować dziecko na wizytę u okulisty i dokładnie wytłumaczyć mu, co lekarz będzie podczas niej robił. Dziecko podczas badania powinno siedzieć w bezruchu lub leżeć na leżance, by lekarz mógł je wykonać prawidłowo. 

Jak należy przygotować się do badania? 

Badanie dna oka nie wymaga specjalnego przygotowania. W związku z tym, że do jego wykonania wymagane są krople rozszerzające źrenicę, najlepiej aby pacjent stawił się na wizytę z osobą towarzyszącą, która pomoże wrócić do domu (wyjątkiem są osoby chore na jaskrę – u nich nie stosuje się atropiny). Krople podane do badania pogarszają na kilka godzin widzenie z bliska (czytanie, pisanie, praca przy komputerze) . Niewskazane jest prowadzenie samochodu do 6 godzin po zapuszczeniu kropli.