Jaskra a prawidłowe ciśnienie w oku

Głównym czynnikiem determinującym rozwój jaskry jest zbyt wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe. Jakie są jego przyczyny, czym się objawia i jak je leczyć?

Co wpływa na rozwój jaskry?

Jaskra to grupa neuropatii nerwu wzrokowego, charakteryzująca się postępującym zanikiem komórek zwojowych i wychodzących z nich włókien nerwowych siatkówki, tworzących nerw wzrokowy. Stopniowa utrata neuronów powoduje powstanie typowych dla jaskry ubytków w polu widzenia. Z czasem może też doprowadzić do całkowitej i nieodwracalnej utraty wzroku. Głównym czynnikiem powodującym zanik nerwu wzrokowego i rozwój jaskry jest zbyt wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe, które utrudnia przepływ krwi i powoduje mechaniczny ucisk włókien nerwowych i naczyń.

Prawidłowe ciśnienie w oku 

Prawidłowe ciśnienie w oku, czyli tzw. cienienie wewnątrzgałkowe, zapewnia odpowiednie napięcie gałki ocznej. Odpowiada za to wypełniająca przednią i tylną komorę oka ciecz wodnista, która dostarcza substancji odżywczych strukturom oka pozbawionych własnych naczyń krwionośnych (np. soczewka czy rogówka). Ciecz wodnista produkowana jest przez nabłonek ciała rzęskowego i odprowadzana z oka do krwioobiegu przez tzw. kąt przesączania znajdujący się między rogówką a nasadą tęczówki. Od równowagi pomiędzy produkcją cieczy wodnistej a jej odpływem z gałki ocznej zależy ciśnienie wewnątrzgałkowe. Jego norma mieści się w przedziale od 10 do 21 mmHg (mmHg – to jednostka pomiaru ciśnienia, czyli milimetry słupa rtęci), średnio w populacji wynosi ono 16 mmHg.

Podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe

Warto zaznaczyć, że podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe nie musi być jednoznaczne z rozpoznaniem jaskry – stanowi co prawda jej główny czynnik ryzyka, ale może też występować bez współistniejących objawów neuropatii jaskrowej, czyli uszkodzenia nerwu wzrokowego (sprawdź wszystkie czynniki ryzyka wystąpienia jaskry >>). Mówimy w takim przypadku o nadciśnieniu ocznym, które powinno być regularnie, raz na pół roku, kontrolowane przez lekarza okulistę pod kątem możliwości rozwoju choroby.

Jednocześnie nie wszyscy chorzy na jaskrę mają podwyższone ciśnienie w oku – aż u co trzeciego pacjenta jest ono prawidłowe, czyli w granicach statystycznej normy. Taki stan występuje w przypadku tzw. jaskry normalnego ciśnienia. Dotyczy ona najczęściej osób z niskim ciśnieniem tętniczym i z zaburzeniami obwodowego krążenia krwi, czyli z tendencją do stanów naczynioskurczowych objawiających się m.in. zimnymi rękami i stopami oraz migrenami.

Objawy podwyższonego ciśnienia wewnątrzgałkowego: 

• okresowe bóle głowy i okolicy oczu,
• uczucie „zmęczenia” i nabrzmienia gałek ocznych,
• bardzo często – brak jakichkolwiek objawów.

Jak obniżać ciśnienie wewnątrzgałkowe? 

Wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe przez wiele lat może nie powodować żadnych zmian w nerwie wzrokowym. Jeśli jednak wystąpią ww. objawy, a przede wszystkim zostaną stwierdzone zmiany w badaniach obrazowych z zakresu wczesnej diagnostyki jaskry (pole widzenia, FDT, HRT, GDX, OCT GCC) należy rozpocząć leczenie, którego celem jest utrzymanie prawidłowego ciśnienia przez 24 godziny na dobę. Podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe można obniżać na kilka sposobów, a o rodzaju stosowanej terapii decyduje lekarz okulista.

Rodzaje terapii:

• farmakologiczna – leki miejscowe w kroplach i leki ogólne,
• laserowa – oddziaływanie światłem lasera na beleczkowanie lub ciało rzęskowe,
• chirurgiczna – udrożnienie istniejących lub wytwarzanie nowych, dodatkowych dróg odpływu cieczy wodnistej z oka.

Diagnostyka jaskry i podwyższonego ciśnienia wewnątrzgałkowego 

Podstawowym badaniem okulistycznym w kierunku jaskry jest szczegółowa ocena tarczy nerwu wzrokowego za pomocą specjalnej soczewki w trakcie badania w lampie szczelinowej, jednak pozwala ona wykryć zmiany spowodowane chorobą w bardziej zaawansowanej postaci. W rozpoznaniu wczesnego stadium jaskry pomagają specjalistyczne badania diagnostyczne wykorzystujące wysoko zaawansowaną technologicznie aparaturę, opartą głównie na skaningu laserowym. Należą do nich m.in. badanie HRT czyli tomografia tarczy nerwu wzrokowego, GDx czyli pomiar grubości warstwy włókien nerwowych siatkówki, AS-OCT czyli tomografia przedniego odcinka gałki ocznej, OCT GCC czyli pomiar grubości warstwy komórek zwojowych siatkówki w plamce żółtej.

Wszystkie wyżej wymienione badania wykonasz w Centrum Okulistycznym Optimum.